سید محمد باقرآبادی
براساس ابلاغيه مورخ 22 ديماه 1392 سازمان بورس و اوراق بهادار و به منظور اجراي مصوبهي مورخ 27/06/1390 مجمع عمومي سالانهي سازمان حسابرسي «کليهي شرکتها و نهادهاي مالي ثبتشده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار در تهيه صورتهاي مالي که از تاريخ 01/01/1392 و بعد از آن شروع مي شود، مجاز به تهيه صورتهاي مالي مبتني بر استانداردهاي بين المللي گزارشگري مالي IFRS ميباشند.» و همچنين از سال 1395 شرکتهاي بزرگ پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ملزم به تهيه صورتهاي مالي مبتني بر استانـداردهاي بيـن المللي گـزارشگري مالي IFRS هسـتنـد.
استانـداردهـاي گـزارشگري مـالـي بيـنالمللــي IFRS اســتانـداردهــايي جهاني، يکسان، با کيفيت بالا، فهمپذير و لازمالاجرا براي گزارشگري مالياند که نهاد تدوين کننده استاندارد زير نظر بنياد استانداردهاي گزارشگري مالي بين المللي، يـعنـي هيئـت استانـداردهـاي حسابداري بينالمللي (IASB) وضع ميکند. درباره مزاياي استفاده از استانداردهاي گزارشگري بين المللي ميتوان گفت با پذيرش IFRS، يک شرکت ميتواند صورتهاي مالي خود را با اصول مشابه شرکتهاي رقيب خارجي ارائه کند. در نتيجه قابليت مقايسه بين اطلاعات اين شرکتها وجود دارد و علاوه بر آن شرکتهاي مادري که شرکتهاي تابعه آنها در کشورهايي فعاليت دارند که IFRS را پذيرفته اند قادر خواهند بود تا يک زبان مشترک حسابداري داشته باشند. همچنين بهکارگيري IFRS مـيتـوانـد براي شرکـتهـايي که قصـد افـزايش سـرمــايه گـذاري خـارجـي خود را دارند، سـودمـند باشـد.
امروزه شاهـد تلاشهاي روزافزون براي هماهنگسازي استانداردهاي حسابداري در سطح بين المللي هستيم. در دنياي امروز، بين المللي شدن بـازارهاي سرمـايه و افـزايش روزافـزون سـرمـايه گـذاري هـاي مشـترک چـندمليتي در کـشورهاي مختلف، ضـرورت مـربوط بودن، به هنگام بودن و قابل مقايسه بودن اطلاعات و گزارشهاي مالي چندمليتي را دوچـندان کـرده اسـت. دليل اقتصادي اوليه در مورد مـطلوب بودن هـماهنگسازي حسابداري اين است که تفاوتهاي مهم در شيوه هـاي حسـابـداري به عنوان مـانعي براي سرمايه گذاران در استفاده مؤثر از سرمايه است. در اکثر جوامع، استانداردهاي حسابداري در بيشتر موارد مشابه هم هستند. با اين حال، تاکنون يکپارچه سازي آنها در تمام دنيا عملاً امکانپذير نشده است، زيرا تدوين استانداردهاي حسابداري از شرايط محيطي و اقتصادي هر جامعه متأثر ميشود.
استفاده از استانداردهاي حسابداري جـامـعـهاي که در آن بـازار سـرمـايه، از کارآمدي لازم برخوردار بوده و مالکيت بخش خصوصي در صنايع رشد کرده و تفکيک مالکيت از مديريت به طور نسبي صورت گرفته، در جامعه اي که بازار سرمايهي آن ضعيف، و تمرکز مالکيت در دستان دولت است و تفکيک مالکيت از مديريت به طور محتوايي وجود ندارد، احتمالاً نمي تواند کاملاً سودمند باشد. نهاد تدوينکنندهي استانداردها بايد همواره استانداردهايي وضع کند که بين خواستههاي گروههاي مختلف ذينفع نوعي تعادل و توازن برقرار سازد. برـاي اينکه يک اسـتاندارد، از ديدگاه تصميمگيري، سودمند واقع شود بايد به اطلاعات ارائهشده در گزارشهاي مالي، معيار سنجش، و تحقيقات تجربي انجام شده در بازار سرمايه توجه کرد. گذار از اصول حسابداري ملي کشورها به استانداردهاي گـزارشـگـري مـالي بيـنالـمللـي يکي از سنگينترين مباحث مطرح شده در دنياي تجاري است. همانگونه که بيان شد انتظار ميرود اين گذار مزايايي همچون يکنواختي گزارشگري، ارتقاي رقابت جهاني و بهبود شفافيت گزارشگري مالي را به دنبال داشته باشد. با وجود آنکه بسياري از کشورهاي جهان در حال حاضر گزارشگري بر اساس استانداردهاي گزارشگري مالي بينالمللي را پذيرفتهاند (بر اساس آمار منتشر شده در سايت www.ifrs.org تا سال 2015 تعداد 138 کشور در جهان پيروي از استانداردهاي بينالمللي گزارشگري مالي را پذيرفتهاند و جالبتر اينکه هفت کشور در خاورميانه هم اکـنون از اين اسـتانـداردها پيـروي ميکـنند.) برخي از کـشورهـا به بررسي دقيق آثار اين رويداد از منظرهاي اقتصادي و کيفيت گـزارشـگري مـالي پرداخـتهاند و ترجيح دادهاند شتابزده به جرگهي استفادهکنندگان از اين استانداردها نپيوندند.
بهرغم مجاز بودن شرکتها از ابتداي سال 1392 به ارائهي صورتهاي مالي طبق استانداردهاي بينالمللي شاهد استقبال چندان شرکـتهـاي بورسي براي اين موضوع نبودهايم و حال با توجه به قيد الزام از سال 1395 پرسشهاي زير قابل طرح است:
با توجه به موارد مطرح شده به نظر مـيرسد در زمينـه حـرکت به سـمت گزارشگري طبق استانداردهاي بينالمللي گزارشگري مالي IFRS بايد جلسات متعددي با حضور سازمان بورس و اوراق بهادار، سازمان حسـابرسي، جـامعـهي حسابـداران رسمي ايران و شرکتهاي بورسي برگزار شده و با ارائهي برنامه و راهکاري روشن و تعيين صحيح دورهي گذار، اين اقدام را به ثمر رساند.
منابع
1-اثرات پذيرش استانداردهاي حسابداري بين المللي در بعد اقتصادي برمحيط ايران. رضوانحجازي، غلامرضا سليماني، مريم اميدي نوبيجار. مجله ي پيشرفت هاي حسابداري دانشگاه شيراز. 1392
2- بررسي مزايا و معايب پذيرش استانداردهاي بينالمللي گزارشگري مالي به عنوان استانداردهاي حسابداري ايران. کيهان مهام، فرزانه حيدر پور، عليرضا آقايي قهي. پژوهشهاي تجربي حسابداري. 1390
منبع: مجله حسابدار، شماره 279، تیر 1394، صص 36-34